UAV MALE Πήγασος ΙΙ. To ελληνικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος είναι έτοιμο και επιχειρησιακό!

 

                             

Έπειτα από χρόνια ανάπτυξης, έρευνας, δοκιμών, δυσκολιών και αποτυχιών, το ελληνικό UAV (Unmanned Air Vehicle) ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ είναι πλέον επιχειρησιακό και ενταγμένο στο οπλοστάσιο της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ).

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΜΠΟΥΚΗ

Το αποτέλεσμα αυτό αποτελεί τη δικαίωση των μακροχρόνιων προσπαθειών όλων αυτών των ανθρώπων της ΠΑ που πίστεψαν στο ελληνικό UAV, η ιστορία του οποίου ξεκινά στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν μια ομάδα πρωτοπόρων τόλμησε να δοκιμάσει το απίθανο, κατασκευάζοντας το πρώτο ελληνικό UAV, το ΠΗΓΑΣΟΣ Ι, η νεότερη και ιδιαίτερα εξελιγμένη έκδοση του οποίου είναι το ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ.

Δυστυχώς όμως, αν και η προσπάθεια ανάπτυξης ενός UAV ξεκίνησε πριν απο τριάντα χρόνια, η έλλειψη εμπειρία, σωστής οργάνωσης και αυστηρής προσήλωσης στην επίτευξη του στόχου οδήγησε το πρόγραμμα στην εγκατάλειψη του για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.

Παρά το γεγονός ότι στο τέλος της δεκαετίας του 1990 η ΠΑ είχε αντλήσει σημαντικά συμπεράσματα απο την ανάπτυξη του ΠΗΓΑΣΟΣ Ι, η νέα προσπάθεια για μία ακόμη φορά δεν κατέληξε στην επιχειρησιακή αξιοποίηση του, κυρίως διότι δεν ακολούθησε μία αυστηρά θεσμικά τεχνοκρατική προσέγγιση στη σχεδίαση, την κατασκευή και την αξιοποίηση των αρχικών σχεδίων, γεγονός που δεν αντισταθμίστηκε απο την πραγματικά αξιοθαύμαστη προσπάθεια της ολιγομελούς ομάδας που ανέλαβε τότε την επανεκκίνηση του προγράμματος.

Το μη επανδρωμένο αεροσκάφος ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ. (Πηγή: ellinikos-stratos)

Η “Επιτροπή Πιστοποίησης Αεροπλοϊμότητας” του ΠΗΑΣΟΣ ΙΙ

Παρ’ όλα αυτά, το 2005 ξεκίνησε η λειτουργία του τότε Σμήνους Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (Σ.ΜΕΑ/Φ), η οποία όμως διεκόπη το 2010, όταν όλα τα λειτουργικά, οργανωτικά και θεσμικά προβλήματα εμφανίστηκαν μετά από μία σειρά ατυχημάτων.

Τότε, και προ του δεδομένου αδιεξόδου, αποφασίστηκε η ανάθεση της επίλυσης των προβλημάτων αυτών σε μία ειδικά συσταθείσα για το σκοπό αυτό 15μελή ομάδα.

Η ομάδα αυτή, γνωρίζοντας τις γενεσιουργούς αιτίες των προβλημάτων, έθεσε εξαρχής ως στόχο κάτι το οποίο δεν είχε προηγούμενο στα χρονικά της ΠΑ, δηλαδή την πιστοποίηση αεροπλοϊμότητας ιπτάμενου μέσου. Στην ομάδα συμμετείχε προσωπικό υψηλής θεωρητικής και πρακτικής κατάρτισης όλων των ειδικοτήτων των ΠΑ.

Απώτερος στόχος ήταν η υλοποίηση όλων των απαραίτητων προϋποθέσεων, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η έκδοση Πιστοποιητικού Αεροπλοϊμότητας σύμφωνα με τα νατοϊκά πρότυπα, και γία το σκοπό αυτό η Ομάδα αναβαθμίστηκε σε “Επιτροπή Αεροπλοϊμότητας UAV ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ”.

UAV ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ. (Πηγή: aviationlive)

Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ότι, λόγω του καινοφανούς του εγχειρήματος, τα αρχικά ανυπέρβλητα προβλήματα αντιμετωπίστηκαν μόνο με τη βεβαιότητα που παρείχε η γνώση της ομάδας αλλά και με το πείσμα των μελών της να αποδείξουν οτι η μικρή αυτή χώρα έχει σημαντικές ικανότητες, αρκεί να θέτει υψηλούς στόχους, να εμμένει σε αυτούς και να εμπιστεύεται τους ανθρώπους της.

Ειδικότερα, η “Επιτροπή Πιστοποίησης” ασχολήθηκε με τη μελέτη των δυνατοτήτων του ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ και τη σύνταξη ενός πλήρους φακέλου πτήσης, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών ανάγκης, συντήρησης, εκπαίδευσης και των αναλυτικών σχεδίων παραγωγής του.

Επιπλέον, η Επιτροπή συμπεριέλαβε στις εισηγήσεις της τα προαπαιτούμενα για την τυποποιημένη διαδικασία κατασκευής του απο το ΚΕΑ, με σκοπό τη διασφάλιση συγκεκριμένων ποιοτικών προτύπων.

Με αυτά ως δεδομένα, η Επιτροπή λειτούργησε ως Ad hoc “Φορέας Πιστοποίησης Αεροπλοϊμότητας”, γεγονός που επέτρεψε το χαρακτηρισμό του αεροσκάφους ως πρωτότυπου (experimental), κάτι που επίσης συνέβαινε για πρώτη φορά στην αεροπορική ιστορία της Ελλάδας.

Η σύσταση ως “Φορέα Πιστοποίησης” βασίστηκε κυρίως στη στελέχωση της απο ιπτάμενους και μηχανικούς δοκιμαστές πρωτοτύπων αεροσκαφών με σπουδές στο εξωτερικό αλλά και άλλων με συναφείς διδακτορικές και μεταπτυχιακές σπουδές. Ταυτόχρονα, η συμμετοχή ενός εξειδικευμένου αξιωματικού του Στρατού Ξηράς διεύρυνε τη διακλαδικότητας του εγχειρήματος.

Το έργο και η σημασία της Επιτροπής

Μετά την ανάθεση του έργου στον επικεφαλής της Επιτροπής, τότε με βαθμό αντισμηνάρχου (Ι), δοκιμαστή πρωτοτύπων αεροσκαφών, ακολούθησε η λεπτομερής εκπόνηση των μελετών επικινδυνότητας, δομικής ακεραιότητας, χρονοδιαγράμματος και προσδιορισμού των μέσων και διαδικασιών ελέγχου.

Η φάση αυτή αποδείχθηκε ιδιαίτερα επίπονη, καθότι, λόγω του καινοφανούς του εγχειρήματος, θα έπρεπε να ξεπεραστούν διάφορες αγκυλώσεις και να υιοθετηθούν πρωτόγνωρες διαδικασίες για την ΠΑ.

Στην πραγματικότητας αυτό που προσπαθούσαν τα μέλη της επιτροπής ήταν ίσως απο τα πλέον πρωτοποριακά εγχειρήματα που είχε αναλάβει η ΠΑ στον τομέα έρευνας και ανάπτυξης πτητικών μέσων, αφού μόνο μεγάλες εταιρείες κατασκευής αεροσκαφών και οργανισμοί τεχνολογικά προηγμένων χωρών μπορούν να το υλοποιήσουν.

Για να γίνει δε αντιληπτό το μέγεθος της πρόκλησης που αντιμετώπιζε η Επιτροπή, αξίζει να σημειωθεί οτι, λόγω του περιορισμένου προϋπολογισμού, εκτός απο τα ελάχιστα συστήματα ελέγχου που προμηθεύτηκαν απο το εξωτερικό, χρειάστηκε να κατασκευαστεί ειδικός εξοπλισμός υψηλής τεχνολογίας με σημαντική εξοικονόμηση κόστους.

Εξαιτίας του εξοπλισμού αυτού ήταν δυνατή η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της αεροδυναμικής συμπεριφοράς του αεροσκάφους, των παραμέτρων λειτουργίας του και της δομικής καταπόνησης της πτέρυγας του.

Ο ομάδα του ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ. (Πηγή: apocalypsejohn)

Μετά την απόκτηση και την κατασκευή των αναγκαίων οργάνων ελέγχου, η Ομάδα ξεκίνησε την άνοιξη του 2012 τις δοκιμές εδάφους και τον Ιούλιο του ίδιου έτους τις πτητικές δοκιμές του αεροσκάφους.

Συνολικά πραγματοποιήθηκαν περίπου 15 πτητικές δοκιμές συνολικής διάρκειας πολλών ωρών, οι περισσότερες με την συνοδεία ενός αεροσκάφους T-41 για την καταγραφή και της παραμικρής λεπτομέρειας όσον αφορά στην απόδοση του αεροσκάφους και των υποσυστημάτων του.

Ακολούθησε η αξιολόγηση των στοιχείων που συλλέχθηκαν και εν συνεχεία συντάχθηκε η βιβλιογραφία ου αεροσκάφους, συνολικού όγκου 2000 σελίδων.

Σε αυτή συμπεριλαμβάνονται οι βελτιώσεις που πρέπει να εφαρμοστούν στο αεροσκάφος, οι οδηγίες για τη διασφάλιση των απαραίτητων ποιοτικών προτύπων (quality assurance) κατασκευής, το εγχειρίδιο πτήσης και η βιβλιογραφία συντήρησης και επισκευής του.

Η τελετή της υπογραφής του Πιστοποιητικού Αεροπλοϊμότητας απο τον πρόεδρο της επιτροπής πραγματοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2012 στο ΓΕΑ και επρόκειτο για κάτι που γινόταν για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Με το πιστοποιητικό αυτό άνοιξε ουσιαστικά ο δρόμος για την πλήρη επιχειρησιακή εκμετάλλευση ενός πολλά υποσχόμενου UAV MALE απο την ΠΑ.

Το ελληνικό UAV MALE ΠΗΓΑΣΟΣ

Πρόκειται για ένα εξελιγμένο τηλεχειριζόμενο αεροσκάφος συλλογής πληροφοριών και επιτήρησης μήκους περίπου 4,5 μέτρων εκπετάσματος πτερύγων περίπου 6,5 μέτρων και συνολικού βάρους, συμπεριλαμβανομένων καυσίμων και αισθητήρων 250 κιλών.

Το ελληνικό UAV κατασκευάζεται απο σύνθετα υλικά του Τμήματος Συνθετικών Υλικών του ΚΕΑ. Η άτρακτος του είναι τραπεζοειδούς διατομής επιτρέποντας τη μεταφορά στο εσωτερικό του συστήματος μετάδοσης δεδομένων και εικόνας, καθώς και περισσότερων και ογκωδέστερων αισθητήρων απο την αρχική έκδοση ΠΗΓΑΣΟΣ Ι, η άτρακτος του οποίου ήταν κυλινδρική.

Η αυτονομία του ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ φτάνει περίπου τις 8 ώρες, η εμβέλεια του είναι εκατοντάδων χιλιομέτρων, η ταχύτητα πλεύσης του είναι περίπου 120 χλμ. την ώρα, ενώ μπορεί να μεταφέρει ικανοποιητικό ωφέλιμο φορτίο αισθητήρων.

Το αεροσκάφος είναι εξοπλισμένο με σύστημα FLIR υψηλής ευκρίνειας για χρήση ημέρα και νύχτα. Στην παρούσα φάση, το ΚΕΑ έχει ξεκινήσει την κατασκευή και των υπόλοιπων αεροσκαφών της αρχικής παραγγελίας, σύμφωνα με τις βελτιωτικές εισηγήσεις της Επιτροπής.

Ένα εντυπωσιακό στοιχείο αυτής της προσπάθειας των στελεχών της ΠΑ ήταν ότι συνολικά το πρόγραμμα πιστοποίησης κόστισε στον Έλληνα φορολογούμενο λιγότερο απο 50000 ευρώ, όταν στο εξωτερικό το αντίστοιχο κόστος θα ξεπερνούσε τουλάχιστον το δεκαπλάσιο του ποσού αυτού, ενώ η αρτιότητα της εργασίας επιβεβαιώθηκε απο τη σύγκριση των αποτελεσμάτων με αυτά αναλόγων που έχουν γίνει στο εξωτερικό και απο εταιρείες με μακρόχρονη εμπειρία, αλλά το σημαντικότερο είναι η βράβευση της Επιτροπής απο τον αρχηγό της ΠΑ.

Φυσικά, δεν πρέπει να παραβλεφθεί η αφοσίωση του ΓΕΑ στην προσπάθεια αυτή, γεγονός που προφανώς επέδρασε καταλυτικά στην επιτυχή κατάληξη της. Δυστυχώς για όλους αυτούς που ισχυρίζονται οτι το πρόγραμμα τόσο υψηλών απαιτήσεων, όπως αυτό που υλοποίησε η “Επιτροπή Πιστοποίησης Αεροπλοϊμότητας” του ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ, δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν στην Ελλάδα, το προσωπικό της ΠΑ απέδειξε ότι ήταν το φιλότιμο, οι γνώσεις, το πείσμα, η μαχητικότητα των ανθρώπων που υπηρέτησαν και υπερασπίστηκαν το Αιγαίο μας επί δεκαετίες και ίσως ο πληγωμένος εγωισμός τους για τη σημερινή κατάσταση της πατρίδας συνδυαστούν με ένα υψηλό όραμα, τότε αυτός ο λαός μπορεί να κάνει θαύματα, αρκεί, φυσικά, αυτό να το πιστέψουν και οι πολιτικοί αυτού του τόπου.

Ας ελπίσουμε ότι η εμπειρία αλλά και η ευκαιρία αυτή δεν θα μείνουν χωρίς συνέχεια, οπότε “…και ταύτα μεν άλις”.